نخستين جشنواره دنبوره نوازان افغانستان

نخستین جشنواره 'دنبوره نوازان' افغانستان

هارون نجفی زاده


جشنواره دنبوره نوازان افغانستان قرار است هر سال برگزار شود
دهها تن از دنبوره (تنبور) نوازان افغانستان در ولایت شمالی جوزجان گردهم آمده و برای زنده نگهداشت موسیقی محلی، جشنواره دنبوره برگزار کردند.
در این جشنواره که به حمایت مالی شبکه تلویزیون خصوصی آینه و با کمک هنرمندان افغان مقیم خارج کشور برپا شد، حدود ۸۰ دنبوره نواز از سراسر افغانستان و عمدتاً از مناطق شمالی این کشور فراخوانده شده بودند.
دنبوره نوازان به صورت انفرادی و جمعی برای بیش از هزار شرکت کننده جشنواره در طی دو روز، ساز و آوازخوانی کردند.
این جشنواره، یک محفل مردانه بود و برگزارکنندگان، ظاهراً از زنان برای حضور در آن دعوت نکرده بودند.
هنرمندان و نوازندگان معروف از جمله صفدر توکلی از ولایت غزنی، تاج محمد از سرپلی، غفور کمال و طلامحمد جوزجانی از جوزجان، حاجی شراف از بلخ، ازمری سمنگانی از سمنگان، همراه مستانه از فاریاب، فیروز قندوزی و طلا محمد تخاری در این جشنواره، هنرنمایی کردند.
این نگرانی وجود دارد که به علت بی توجهی دولت، موسیقی محلی افغانستان رو به فراموشی استبرگزار کنندگان جشنواره دنبوره افغانستان می گویند وقتی اندیشه برگزاری جشنواره به ذهن شان رسید، نگرانی اصلی این بود که آیا می توانند شمار کافی نوازندگان دنبوره را در این شرایط در افغانستان پیدا کنند یا خیر.
ولی پس از انجام برآوردها، آنها پی بردند که صدها نوازنده دنبوره در نقاط مختلف کشور حضور دارند و سرگرم نوازندگی هستند.
محلی
در جشنواره دنبوره نوازان افغانستان، افزون بر دنبوره، نوازندگان آلات موسیقی محلی مانند دوتار، غجک، رباب و تار نیز به هنرنمایی پرداختند.
جشنواره دنبوره نوازان افغانستان با استقبال زیادی مواجه شدهدف از برگزاری نخستین جشنواره دنبوره نوازان افغانستان که قرار است پس از این همه ساله برگزار شود، "احیای موسیقی محلی که در لبه نابودی قرار دارد"، عنوان شده است.
هنرمندان محلی افغان می گویند با تهاجم جاز، طبل، هارمونیه و دیگر آلات جدید موسیقی به افغانستان، موسیقی محلی روز به روز در حال فراموشی است.
به باور آنها، یکی از دلایل به فراموشی سپرده شدن موسیقی محلی، "بی مهری دولت به کمک به رشد موسیقی محلی" است.
دلنواز
در جشنواره جوزجان، نوازندگان، با چپن سبز محلی، شال سرخ و کلاه موسوم به تاقی (کلاه ویژه ازبک ها)، به نوبت به جایگاه رفتند و با نواختن دنبوره دلنواز، شرکت کنندگان را به وجد آوردند.
جشنواره دنبواره نوازان افغانستان، با استقبال شرکت کنندگان مواجه شد و در هر دو روز برگزاری، از بامداد، تا پاسی از شب ادامه یافت.
نوازندگان آلات موسیقی محلی مانند دوتار، غجک، رباب و تار نیز به هنرنمایی پرداختنددنبوره یا تنبور، بیشتر از چوب درخت توت در دو بخش کاسه و دسته، ساخته شده و دو تار باریک از ابتدا تا انتهای آن کشیده شده است.
آهنگ گیرا و صدای دلنواز دنبوره از بهم خوردن این تارها به سطح چوب پدید می آید.
در گذشته، از ابریشم برای ساخت این تارها استفاده می شد، اما اکنون نایلون جای ابریشم را گرفته است.
روشن نیست که دنبوره، چه زمانی در افغانستان رواج پیدا کرده است.